Дон Карлос

Дж.Верди
«Дон Карлос»
4 бөлімді опера

Итальян тілінде орындалады
(қазақ және орыс тілдеріндегі синхронды аудармамен)

Ноталық материал ұсынған G. RlCORDl & CO., Bühnen- und Musikverlag GmbH, Берлин қ.

Либретто авторлары Жозеф Мери және Камиль дю Локль (Иоганн Фридрих Шиллердің аттас драмасы бойынша).
«Дон Карлос» Джузеппе Вердидің опералары ішіндегі ең көлемді әрі барынша өршіл туындысы. Композиторге опера жазуға тапсырысты Париждегі Үлкен опера театрының директоры 1865 жылдың қараша айында берсе, қойылымның премьерасы 1867 жылдың 11 наурызында орын алған.
«Дон Карлостың» музыкасы тыңдармандарға ләззат сыйлаудың орнына, біршама таңдандырады. Вердидің кемеңгерлігіне негіз болған өктем күш өзінің қарапайымдылығымен маэстроға абырой әкелсе, бұл жолы үйлесімді құралдар нәзік дыбысталу мен жаңа әуенді айналымдардың ерекше дамуымен нығая түскен. Осыған дейін «Риголетто», «Травиата», «Трубадур» сынды жауһарларымен атақ-даңққа қол жеткізген Верди өзінің шығармашылығында жаңа бағыттағы опера жазғанын түсінді.
Сол жылы операның Италиядағы қойылымы үшін аударма жасалынып, музыкада кейбір өзгерістер орын алды. 1882-1883 жылдары Верди операны қайта өңдейді; жаңа көріністерді жасауға «Аиданың» либреттошысы А.Гисланцони белсенді қатысады. 1884 жылдың 10 қаңтарында Милан театрының сахнасында қойылған бұл редакция алғашқы нұсқасына қарағанда біраз қысқарған.
Кейін Вердидің көзі тірісінде, бірақ оның қатысуынсыз, үшінші редакция жасалды. Қазіргі уақытта опера аралас редакцияда сахналанып жүр. Жасалған өзгерістердің мақсаты операны әдеби түпнегізге жақындату. Ал Фридрих Шиллердің аттас драмасында сексен жылдық соғыс, Испаниядан тәуелсіздік алу үшін күрес пен патша Филипп ІІ сарайындағы талас-тартыс туралы баяндалған.
Шиллердің туындылары бойынша жазылған опералар қазіргі көрермендерге де жақсы таныс. Олардың ішіндегі ең атақтылары «Дон Карлос», «Мария Стюарт», «Вильгельм Телль», «Қарақшылар», «Орлеандық бикеш», «Луиза Миллер» және «Мессиналық қалыңдық».
«Дон Карлостың» тұрақты нұсқасы жоқ. Шартты түрде үш түрі бар: 1867 жылғы бастапқы француздық, 1884 жылғы төрт бөлімді итальяндық және 1886 жылғы бес бөлімді итальяндық нұсқалар. Алайда әр театрлық қойылымда белгілі бір вариациялар кездеседі басқа редакциялардан түрлі көріністерді енгізу немесе ықшамдау, я болмаса екеуін бірге қолдану.
«Дон Карлос» операсы композитор шығармашылығындағы жөні де, орны да бөлек туынды, алайда ол сазгердің қаламынан туған ұлы шығармалардың бірі болып қала бермек.
Бүгінгі таңда операның француздық та, итальяндық та нұсқасы әлемнің жетекші театрларының сахнасынан түскен емес.

«АСТАНА ОПЕРА» ТЕАТРЫНЫҢ ОРКЕСТРІ, ХОРЫ, БАЛЕТ ӘРТІСТЕРІ, МИМАНСЫ

ҚОЙЫЛЫМДЫҚ ТОП
Қоюшы дирижер Алан Бөрібаев, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты
Қоюшы режиссер, сценограф Давиде Ливермор
Сценография Gio Forma студиясы
Костюмдер бойынша суретшілер Софья Тасмағамбетова, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері / Павел Драгунов, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері
Хормейстер Ержан Дәуітов, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері
Жарық бойынша суретші Винченцо Рапони
Бейнепроекцияларды жасаушы «D-WOK» ЖШС
Вокалдан тәлімгер-ұстаз Алла Симонишвили
Қоюшы режиссердің ассистенттері Джанкарло Юдика Кордилья, Сальваторе Никосия / Еренбақ Тойкенов
Қоюшы дирижердің ассистенттері Руслан Баймурзин / Элмар Бөрібаев
Костюмдер бойынша суретшінің ассистенті Наталия Федорова

«Астана Опера» МОБТ-дан сатып алынған билеттер спектакльдің өткізілмеуі немесе басқа күнге ауыстырылуы кезінде ғана айырбасталуға және қайтарылуға тиіс. Өзге жағдайларда қайтару мен айырбастау жүргізілмейді.